Антонин Артауд - Өмірбаян

Арто а өмірбаяны - Шошынатын Француз Драматургі мен Театр теоретигінің өмірі мен шығармашылығы

Антонин Арто (Antonin Artaud), шын аты Антуан Мари Жозеф Арто (Antoine Marie Joseph Artaud), 1896 жылы 4 қыркүйекте Францияның Марселде дүниеге келген. Оның балалық шағы мен жастық шағы қиын болды және өмірінің басынан бастап соқтығысқан аурулармен ерекшеленді. Бұл физикалық және психикалық аурулар оның болашақ шығармашылығы мен әлемге көзқарасына терең әсер етті.

Антонин Арто өз мансабын Париж театрларында актер және драматург ретінде бастады. Ол театр қойылымдарына белсене қатысып, ерекше талантты және болжамсыз қойылымдары бар актер ретінде танымал болды. Алайда оның шығармашылығы бірнеше бағытта тез дамыды.

Арто XX ғасырдағы театрдың маңызды теоретиктерінің біріне айналды. Оның «қатыгездік театры» (Théátre de la Cruauté) тұжырымдамасы көрермендерді күйзелтетін, қудалайтын және қарқынды эмоцияларды бастан кешіретін театр туындыларын жасауды көздеді. Ол театрдың қоғам үшін «дәрігерлік» құралы және әлеуметтік және психологиялық мәселелерге назар аудару құралы болуы тиіс деп сенді.

Антониннің ең танымал еңбегі 1927 жылы қойылған «Ілгек үшін ілгек» («Le Jet de sang») пьесасы болды. Бұл дәстүрлі театр тұжырымдамаларынан ерекшеленетін батыл және эксперименталды шығарма болды. Басқа да әйгілі шығармаларға «Театр және оның қосаршысы» («Le Théátre et son double») және «Көтеріліс жеделхаты» («Le Pèse-nerfs») кіреді.

Антонин Артоның өмірі физикалық және психикалық азапқа толы болды. Ол шизофрениядан зардап шегіп, көптеген рет психиатриялық клиникаларға жатқызылды. Оның ауру мен опиаттарға тәуелділікпен күресі оның өмірбаянының бір бөлігіне айналып, оның шығармашылығына елеулі әсер етті.