Эли П. Визель - Өмірбаян

Визель, белгілі еврей жазушысы және қоғам қайраткері, 1928 жылы 30 қыркүйекте Трансильванияның Сигет қаласында (қазіргі кезде Сигета-Мармацьке, Румыния) дүниеге келген. Ол діндар отбасында өсіп, төрт баланың бірі болған. Әкесі Шломо Визель ұсақ саудагер, ал анасы Сара Фейга үй шаруашылығымен айналысқан.

Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Эли және оның отбасы Освенцим концентрациялық лагеріне жер аударылды. Бұл қорқынышты күйзеліс оның өмірінде және оның жазушылық қызметінде өшпес із қалдырды. анасы мен кіші әпкесінен айырылды, сондай-ақ Холокосттың ойға келмейтін азабы мен қорқынышынан аман қалды.

Оның ең танымал кітабы «Түн» («La Nuit») Освенцим мен Бухенвальдтағы тәжірибесі туралы баяндайды және ол Холокост туралы ең маңызды әдеби куәліктердің біріне айналды. Холокосттың құрбандарын айғақтап, әлемнің осы сұмдық қайғылы оқиғаны ұмытпауы үшін қолдан келгеннің бәрін жасау туралы шешім қабылдады.

Лагерден босатылғаннан кейін Францияға қоныс аударып, білім алып, әдеби мансабын бастады. Оның алғашқы кітабы «La Nuit» (Түн) 1958 жылы жарық көрді. Ол француз тілінде жазылған, содан кейін бүкіл әлем бойынша көптеген тілдерге аударылған.

Эли Визель Холокост туралы және «Зора» және «Күн» сияқты басқа да шығармалардағы лагерьлердегі тәжірибесі туралы жазуды жалғастырды, бұл оны өзінің өмірін Холокосты еске алуға және адам құқықтары үшін күреске арнаған жетекші авторлардың бірі етті.

Визель белсенді әрі адам құқықтары үшін күрескер болды. Ол геноцид пен зорлық-зомбылықты болдырмауға және адам құқықтарын қорғауға бағытталған түрлі қозғалыстар мен науқандарға қатысты. Ол еврей зияткерлері конгресінің негізін қалаушылардың және белсенді қатысушылардың бірі және АҚШ Холокост басқармасының төрағасы болды.