Сильвия Дей - Өмірбаян

Дей деген атпен әйгілі Плат - бұл американдық әдебиет тарихында күш, құштарлық пен таланттың символы ретінде мәңгі қалатын есім. Оның өлеңдері жан-дүниелік тартыстар мен эмоциялық күйзелістердің тақырыптарын жиі көрсетіп, әлемдік поэзияға үлкен әсер етті. Осы көрнекті ақынның өмірбаянына тоқталып, оның әлемдік әдебиет пен мәдениетке қосқан үлесін қарастырайық.

Сильвия Плат 1932 жылы 27 қазанда АҚШ-тың Массачусетс штатындағы Бостон қаласында дүниеге келген. Ол Отто Эмерсон Плат және Ортенсия Фрэнсис Плат отбасында екінші бала болған. Оның балалық шағы әкесінің ерте өліміне байланысты күрделі болды, ол Сильвияның жан дүниесінде өшпес із қалдырды.

Сильвия әдеби қабілеттерін ерте жастан көрсетіп, өзінің ақыл-ойымен ерекшеленеді. Ол Смит-колледжді қоса алғанда, түрлі мектептер мен университеттерде оқыды, онда ол бакалавр дәрежесін алып, талантты жазушы және ақын ретінде көзге түсті.

Сильвия өзінің әдеби мансабын өзінің өлеңдерін түрлі әдеби журналдарда жариялаумен бастады. Ол құштарлық ақын болатын, және оның еңбектері көбінесе тоқырау, өлім және әйелдердің ұқсастығы тақырыптарын бейнелейтін. Оның өлеңдері адам психологиясының қараңғы жағына үңілді және ол «субъективизм» немесе «жеке поэзия» поэзиясының өкілдерінің бірі болып саналады.

Оның алғашқы өлеңдер кітабы «Тірі және өткір пышақпен» (The Colossus) 1960 жылы жарық көрді және сыншылар мойындады. Алайда Сильвия Дей өзінің өлімінен кейін екінші өлеңдер кітабы «Ариель» (Ariel) жарық көрді. Бұл кітап 1965 жылы жарық көрген.

Силвия өзінің жеке өмірінде күрделі кезеңдерді бастан кешірді. Ол екі рет үйленген, алғашқы некесі ажырасумен аяқталған. Екінші неке, ақын Тед Хьюзбен де күрделі әрі қақтығысты болды. Олардың екі баласы болды, бірақ некесі ажырасумен аяқталды, бұл Сильвияның өмірінде терең із қалдырды.